Referat dr Ewy Wierzbowskiej

Projekt ustawy „o reprywatyzacji nieruchomości warszawskich oraz o rekompensatach i odszkodowaniach za niektóre nieruchomości warszawskie przejęte przez państwo”, opracowany przez Urząd m. st. Warszawy nie spełnia zapowiadanych przez Rząd i Platformę Obywatelską założeń reprywatyzacji nieruchomości warszawskich i jedynie pozoruje działania reprywatyzacyjne.

Wbrew tytułowi projekt ten nie tylko nie prowadzi do reprywatyzacji, ale wręcz przeciwnie pogarsza sytuację prawną poszkodowanych właścicieli. W istocie bowiem zawęża uprawnienia właścicieli nawet w stosunku do restrykcyjnych postanowień dekretu z dnia 26 października 1945 r.; o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m. st. Warszawy (Dz. U. nr 50, poz. 279), zwanego dalej dekretem Bieruta.

Projekt ten jest nawet jeszcze gorszą wersją dekretu Bieruta , bo obecnie, w wolnej Polsce legitymizuje niezgodne z Konstytucją naruszenia praw własności (art. 21, art. 32, art. 64 ),pozostawiając w mocy art,1 oraz art. 2 dekretu Bieruta, oraz likwiduje możliwość zwrotu nieruchomości, którą dawał właścicielom art.7 dekretu Bieruta (przez uchylenie w artykule 31 projektu art. 3 – 11 dekretu Bieruta).

Projekt ten jest niezgodny z art. 21, art.32, art. 64 Konstytucji RP zapewniającymi obywatelom ochronę praw własności i równość wobec prawa.

Projekt ten zamyka drogę sądową dochodzenia naruszonych praw wbrew art. 77 Konstytucji RP.

W istocie zawiera zbiór przepisów pod szyldem reprywatyzacji uniemożliwiających zwrot zagrabionych nieruchomości warszawskich, aby przekazać je określonej grupie osób powołanych przez urzędników Urzędu m. st. Warszawy(art.22 i art. 23 projektu) oraz dać im możliwość wyprowadzania pieniędzy z kasy m. st. Warszawy ( art.24 ).

Projekt obnaża prawdziwe intencje projektodawców i Urzędu m. st. Warszawy. Jeśli będzie przedstawiony Sejmowi w takiej formie przez Klub Platformy Obywatelskiej - będzie kompromitacją polityczną posłów PO i utratą poparcia wyborców.

Wydanie ustawy kontynuującej zapisy represyjnego komunistycznego prawa przez Sejm obecnej RP. podważałoby autentyczność Polski jako państwa demokratycznego w Unii Europejskiej .

Kolejno wg wagi treści artykułów:

1. Art. 31

-niezgodny art.21, art. 32, art. 64, art. 77 Konstytucji RP

Uchyla art. 3 –12 dekretu Bieruta,

czyli utrzymuje w mocy komunistyczne art. 1 i art. 2 dekretu – pozbawiające właścicieli nieruchomości warszawskich prawa własności, a uchyla art. 3 -5 dekretu Bieruta, korzystne dla właścicieli, na podstawie których, odzyskiwane są nieruchomości przez część właścicieli na drodze sądowo- administracyjnej do dziś , czyli między innymi :

- uchyla art. 7 dekretu, który dawał możliwość otrzymania użytkowania wieczystego i zwrotu nieruchomości dla tych, co złożą wniosek w terminie 6-cio miesięcznym, a dla pozostałych odszkodowanie.

- Uchyla art. 8 i art.9 , które ustalały zasady odszkodowań dla tych, co nie złożyli w/w wniosku w wyznaczonym terminie.

Niewątpliwie po to, aby zahamować obecnie odzyskiwanie nieruchomości na podstawie art. 7 dekretu czyli nie zwrócić nawet tego, na co pozwalał komunistyczny dekret.

Artykuł 31 utrzymuje w mocy komunistyczny represyjny art. 1 dekretu Bieruta o przejęciu „na własność gminy m . st. Warszawy wszystkich gruntów na obszarze Warszawy w celu „odbudowy i rozbudowy zniszczonej Warszawy” – niezgodny z konstytucją wówczas obowiązującą, a nawet z ratio legis tego dekretu ( bo większość budynków nie wymagała żadnej odbudowy). Niezgodnego również i z obecną Konstytucją – z art. 21, art. 32 i art. 34 - legitymizując obecnie bezprawną grabież nieruchomości obywatelom Warszawy.

2. Artykuł 31 utrzymuje w mocy represyjny art. 2 dekretu Bieruta o przepisaniu w księgach hipotecznych na m. st. Warszawę tytułu własności przejętych artykułem 1-szym dekretu nieruchomości obywateli Warszawy, niezgodny z w/w przepisami chroniącymi prywatną własność. Obecnie jest to działanie w złej wierze - aby wyeliminować prawowitych właścicieli z zapisów hipotecznych tam gdzie jeszcze tego zapisu nie mogli wykonać, utrudniając odzyskanie nieruchomości tym, którzy nie zdążą odzyskać nieruchomość i wpisać swoje prawo własności do ksiąg hipotecznych przed wydaniem projektowanej ustawy. Wiadomo, że projektodawcy tej ustawy z Urzędu m.st. Warszawy pracujący w pionie Gospodarki Nieruchomościami tego Urzędu mogą jako decydenci, tak jak dotychczas przedłużać proces „zwrotów” nieruchomości praktycznie bez ograniczeń czasowych i bez żadnej odpowiedzialności. 3. Art. 6. ust.1.

- niezgodny z art.21.art. 32, art.64 Konstytucji R.P.

Przepis ten tak samo jak w/w dekret Bieruta zawęża uprawnienia właścicieli do zwrotu nieruchomości w naturze do właścicieli, którzy złożyli wniosek o wieczystą dzierżawę w terminie 6-cio miesięcznym przewidzianym w art. 7 tego dekretu. Jednocześnie restrykcyjnie pogarsza ich sytuację prawną - zmusza ich do ponownego składania wniosków pod rygorem utraty już nabytych uprawnień, czego nie czynił w/w dekret. Zmusza właścicieli, którzy już raz wnioski dekretowe złożyli i mogą bez ograniczeń czasowych je egzekwować na drodze prawnej do ich ponownego składania i to pod rygorem utraty wszelkich roszczeń, jeśli wniosku takiego ponownie nie złożą w ciągu 12 miesięcyod dnia wejścia w życie ustawy (art. 28 ust. 1 i ust,3).

W ten sposób artykuł ten jednocześnie eliminuje z możliwości uzyskania zwrotu nieruchomości tych właścicieli, którzy wspomnianego wniosku nie złożyli (dokładnie tak jak w dekrecie Bieruta), co legitymizuje dalej komunistyczną dyskryminację właścicieli.

3 . Art.17, ust.1.

- niezgodny z art. 21 Konstytucji

Pozbawia prawa do odszkodowania tych właścicieli , którzy nie złożyli w terminie 6-cio miesięcznym wniosku dekretowego o wieczyste użytkowanie, choć nawet dekret Bieruta przyznawał im odszkodowanie.

Pozorowanie reprywatyzacji jest szczególnie jaskrawe w stosunku do tych właścicieli, którzy stosowne wnioski złożyli w terminie dekretowym i którym nawet do dziś ten dekret gwarantuje uzyskanie własności budynku i wieczystego użytkowania gruntu. To prawo nabyte projekt radykalnie zawęża.

4. art. 28 ust.1 , ust. 2 i ust 3

– niezgodny z art. 21, art. 32 i art.77 Konstytucji

Przepis ten nie pozwala na uznanie decyzji unieważniających odmowy wieczystej dzierżawy wydane z naruszeniem prawa - po 12 miesiącach od wejścia w życie ustawy. Czyli jeśli właściciele, którzy złożyli wnioski w terminie dekretowym, lub w trybie art.214 lub 215 ustawy z 1985r. umożliwiające otrzymanie użytkowania wieczystego i zwrot nieruchomości, dostali odmowę z naruszeniem prawa a teraz toczą postępowanie i mogą odzyskać nieruchomość, ale jeszcze nie uzyskali decyzji unieważnienia i nie dostaną jej do 12 miesięcy od wejścia w życie ustawy - to ten przepis ( ust.1 ) zamyka im możliwość zwrotu nieruchomości. Przyznaje tylko prawo do odszkodowania (ust. 2 ), ale i to pod rygorem utraty tego prawa (wygaszenia roszczenia) jeżeli właściciel pozbawiony uprzednio prawa do zwrotu nieruchomości nie wystąpi na drogę sądową o odszkodowanie (ust. 3 ). Gdy w/w właściciel np. będzie występował o przywrócenie prawa zwrotu nieruchomości, a nie o odszkodowanie – to po 12 miesiącach od wejścia w życie ustawy ust.3 art. 28 wygasza mu całkowicie i te roszczenie o odszkodowanie.

Art.28 projektu ogranicza prawa do zwrotu nieruchomości nawet takie , które dawał dekret Bieruta w art.7.

Zamiast zwrotu nieruchomości już przyznanych prawnie, pozbawia się realizacji tego prawa i proponuje odszkodowania i to na wieloletniej drodze sądowej(ust. 2 ),

5. Art.29

- niezgodny z art.77 Konstytucji

Zamyka całkowicie istniejącą obecnie drogę administracyjną odzyskiwania nieruchomości w naturze lub dochodzenia odszkodowania., a więc pozbawia obywateli praw nabytych.

Po upływie 12 miesięcy od dnia wejścia ustawy w życie – umarza wszystkie postępowania administracyjne toczące się na podstawie dekretu lub art.,214 i 215 ustawy z 1997 r. o zwrot właścicielom nieruchomości warszawskich, również tych zabranych z rażącym naruszeniem prawa. ( również tym , co złożyli wniosek dekretowy w terminie ). A jak wiadomo zainteresowani urzędnicy Urzędu m.st. Warszawy Gospodarki Nieruchomościami tego Urzędu mogą przedłużać postępowania administracyjne bez ograniczeń czasowych nle ponosząc żadnej kary.

6. Art. 9 ust 2, ust. 3 oraz ust. 4

- niezgodny z art.32 Konstytucji

Radykalnie zawęża uprawnienia właścicieli domów (do 20 izb) przyznane im mimo nie złożenia wniosków dekretowych w art.214 ustawy o gospodarce nieruchomościami z 1997r. w ten sposób, że możliwość odzyskania takiej nieruchomości ogranicza do właścicieli lub spadkobierców mieszkających w tych domach ale tylko wtedy, gdy pozostali spadkobiercy zrzekną się notarialnie swych roszczeń (ust 3 pkt,2) lub mieszkający przedstawi oświadczenie o zaspokojeniu ich roszczeń(ust 3 pkt,2) W ten sposób właścicielom nie mieszkającym w swoich małych domach zabiera się przyznane m cyt. art. 214 i 215 ustawy prawo do odzyskania takiego domu (ust.3, pkt.1) .

W przypadku kilku spadkobierców, projekt przewiduje niedopuszczalną ingerencję w prawa spadkowe, preferując tego ze spadkobierców, który w danym budynku mieszka i pozbawiając praw właścicielskich pozostałych spadkobierców(ust. 4). A gdy nie ma w/w oświadczenia – to nie oddaje się takiego domu nikomu , a właściciela w nim mieszkającego też pozbawia się prawa własności ( ust.3, pkt 2). Dla wprowadzenia wymienionych restrykcji projekt uchyla art.214 i 215 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r.( art.25 2)i 3)

7. Art. 11 i następne Rozdziału 3 Rekompensata

- niezgodne z art. 21 Konstytucji

Przepisy projektu dotyczące rekompensat (art. 11 i n. ) ograniczają konstytucyjnie zagwarantowane prawo do odszkodowania za wywłaszczane nieruchomości - art. 21 Konstytucji RP, w świetle którego wywłaszczenie jest dopuszczalne jedynie wówczas, gdy jest dokonywane na cele publiczne i za słusznym odszkodowaniem. Rekompensata nie jest odszkodowaniem i dlatego pojecie to powinno być zastąpione pojęciem odszkodowania , tym bardziej, że proponowanie rekompensat zamiast odszkodowań niektórym właścicielom nieruchomości warszawskich narusza również zasadę równości obywateli (art. Nr 32 Konstytucji RP).

Według orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego zasada ta „polega na tym, że wszystkie podmioty prawa (adresaci norm prawnych) charakteryzujący się dana cecha istotna (relewantną) w równym stopniu, maja być traktowani równo, a więc według jednakowej miary, bez zróżnicowań zarówno dyskryminujących, jak i faworyzująch (orzeczenie z 8 marca 1988 r. sygn. U. 7/87, OTK w 1988 r. poz. 1). Nawet dekret Bieruta przewidywał odszkodowania za przejmowane nieruchomości a nie „rekompensaty”.

8. Rozdział V projektu Finansowanie świadczeń pieniężnych

Wymaga sprawdzenia ze strony Urzędu Premiera ds. zapobiegania nieprawidłowościom w działalności organów administracyjnych, ponieważ może stwarzać mechanizmy sprzyjające korupcji. Nieruchomości warszawskie zamiast zwrotu prawowitym właścicielom mają być przekazywane na własność Funduszowi utworzonemu przez Towarzystwo założone przez urzędników Miasta st. Warszawy (art.23 ust.1) co ma się odbywać bez jakiejkolwiek kontroli nawet ze strony Rady m. st. Warszawy (art.23. ust. 3) Dla miasta przewidziano prawo pierwokupu wcześniej przekazanych bezpłatnie miejskich nieruchomości {art. 24 ust. 1 projektu)

Podsumowanie

- Projekt nie przeprowadza reprywatyzacji, tylko ją hamuje.

- Projekt narusza konstytucyjne prawa ochrony własności, równości wszystkich wobec prawa, pozbawia obywateli praw nabytych oraz prawa dochodzenia praw na drodze administracyjnej i sądowej.

- nie realizuje konstytucyjnej zasady zwrotu wywłaszczonej nieruchomości, jeżeli nieruchomość ta nie została użyta na cel publiczny, który był przesłanką wywłaszczenia (art. 21 ust. 2 Konstytucji RP oraz Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 24 X 2001 r. SK 22?01, OTK ZU nr 7/2001, poz. 216, uznający, że konstytucyjne pojęcie wywłaszczenia wykracza swoim pojęciem poza „wywłaszczenie” zawarte w ustawie o gospodarce nieruchomościami. Nakłada to obowiązek dopuszczenia zwrotu wywłaszczonej nieruchomości we wszystkich tych przypadkach, gdy nie została ona wykorzystana na cel publiczny, który był przesłanką wywłaszczenia.

- Projekt zawierający celowo kamuflowane przepisy, za pomocą posłów i Sejmu chce wprowadzić w wolnej RP komunistyczne prawo, bardziej represyjne niż dekret Bieruta po to, aby nieruchomości warszawskich właścicieli przejęła określona grupa osób z nadania Urzędu m. st. Warszawy, i mogła dodatkowo wyprowadzić ogromne pieniądze z kasy m. st. Warszawy , a więc z kieszeni podatników.

- Zamiast zwrotu właścicielom nieruchomości zagrabionych komunistycznym dekretem - tych które obecnie są „własnością” miasta Warszawy lub Skarbu Państwa - co nic nie kosztuje podatników - projekt ustawy proponuje ponowną ich grabież na rzecz w/w grupy i to z obciążeniem kosztami m.st. Warszawy czyli obywateli Warszawy, przy tym generując niepotrzebnie zwiększenie kosztów odszkodowań, które będą wypłacane za przejmowanie nieruchomości, a więc obciążenie i wszystkich podatników w Polsce.

- Projekt ustawy podrywa zasady demokratycznego państwa i narusza podstawowe wolności obywateli Unii Europejskiej . Uchwalenie ustawy spowodowałoby kompromitację posłów i senatorów Platformy Obywatelskiej jako przywracających komunizm w Polsce dla prywaty

Według Trybunału Konstytucyjnego „z nakazu ochrony własności oraz innych praw majątkowych, który statuują art. 21 ust. 1 i art. 64 ust. Konstytucji. , wynikają określone obowiązki dla ustawodawcy zwykłego: obowiązek pozytywny stanowienia przepisów i procedur udzielających ochrony prawnej prawom majątkowym i obowiązek negatywny powstrzymywania się od regulacji, które owe prawa mogłyby pozbawiać ochrony prawnej lub też ochronę tę ograniczać”.

Kontakt :

Ewa Wierzbowska

e-mail: ewa.wierzbowska@fpe.pl

tel. 8431818, kom. 602 49 49 33

fax. 22 853 11 65